केजी, केलविन, मोल आणि एम्पियर ची नवीन मानत परिभाषा भारताने स्वीकारली

20 मे 2019 रोजी भारत सातपैकी चार मुख्य एकक – किलोग्रॅम केलवीन मोल आणि एम्पियर ची नवीन भाषा अमलात आणण्यासाठी जगभरातील अनेक देशांचा समूहात सामील झाला. यासह मुख्य एककांची व्याख्या पाठ्यपुस्तकांसह राष्ट्रीय नोंदीमध्ये बदलली जाईल.

वजन व मोजमाप (सीजीपीएम) वरील जनरल कॉन्फरन्सच्या 26 व्या बैठकीत भारत समेत 60 देशांच्या प्रतिनिधीत्वांनी ठराविक संकल्पना मंजूर केली. ही परिषद नोव्हेंबर 13 ते 16 2018 दरम्यान फ्रान्समधील व्हर्साइल्झमध्ये आयोजित करण्यात आली होती. हा प्रस्ताव 20 मे 2019 रोजी लागू होणार होता.

अचूक आणि तंतोतंत मापासाठी CGPM जगातील सर्वोच्च आंतरराष्ट्रीय संस्था आहे. यात 60 देश आणि 40 सहकारी सदस्य आहेत. ग्राहक व्यवहार सचिव अविनाश के श्रीवास्तव नॅशनल फिजिकल लॅबरेटरी चे संचालक डी के असवाल आणि एनपीएल चे नियोजन, निरीक्षण व मूल्यांकन अध्यक्ष टी डी सेनगुत्तुवान यांनी बैठकीत भारताचे प्रतिनिधित्व केले.

ठळक वैशिष्ट्ये

आंतरराष्ट्रीय एकक पद्धती (SI) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या मूळ एककाची परिभाषा, निसर्गाच्या मूलभूत स्थिरतेवर आधारित अत्युत्तम गोष्टीशी जोडण्यापासून बदलली गेली आहे.

एकूणच सात एकक- सेकंद, मीटर, किलोग्राम, एम्पियर, केलविन, मोल, आणि कॅनडेलसह सात मूळ एककाची परिभाषा बदलली गेली आहे.

सिस्टीम युनिटच्या पुनर्रचना करण्यामागील मुख्य हेतू जगाच्या मोजमापा सक्षम करणे आहे.

परिभाषातील नवीन बदलामुळे आंतरराष्ट्रीय व्यापार, उच्च तंत्रज्ञानाचे उत्पादन, मानव आरोग्य आणि सुरक्षितता, पर्यावरणाचे संरक्षण, जागतिक हवामान अभ्यास आणि यातील मूलभूत विज्ञान यासाठी एकसमान आणि जगभरात उपलब्ध असलेली एस आय (SI) प्रणाली लागू होईल.

इंटरनॅशनल सिस्टिम ऑफ युनिट (SI) 1960 मध्ये स्थापन करण्यात आली आणि मापन तंत्रज्ञानात विकासासाठी अनेक वेळा अद्यावत केले गेले.

महत्व

युनिटचे रेडीफिनिशन हे एककच्या दृष्टिकोनामधील विशिष्ट बदल दर्शवते आणि यामुळे लांब काळापर्यंत सुधारित मोजमापाची नीट रचना करण्याची अपेक्षा आहे कारण वैज्ञानिक आणि तंत्रज्ञानाचा भविष्यात होणारा विकासाचा सध्या अंदाज घेता येत नाही.

तथापि, प्रस्तावित बदल कोणतेही तत्काळ परिणाम घेण्यासाठी डिझाईन केलेले आहेत. तथापि, एक किलोग्राम पेक्षा कमी मोजमापासाठी ते महत्त्वपूर्ण ठरतील, उदाहरणार्थ, लहान हिऱ्याचे मापन करताना

पार्श्वभूमी

इंटरनॅशनल ब्युरो ऑफ वेट्स अँड मेजर्स (BIPM) सीजीपमच्या मुख्य कार्यकारी मंडळाची आंतरराष्ट्रीय प्रणाली युनिट (एसआय) परिभाषित करण्याची जबाबदारी आहे.

नपल ने समकालीन शिक्षणातील प्रस्तावित बदल अंमलबजावणीसाठी राष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद (NCERT) यांना शिफारसी पाठवल्या आहेत.

याशिवाय ऑल इंडिया कौन्सिल फॉर टेक्निकल एज्युकेशन (AICTE), भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (IIT), राष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्था (NIT) आणि इतर शैक्षणिक संस्थांना मेट्रोलॉजी अभ्यासक्रमात प्रस्तापित बदलांचा समावेश करण्यासाठी शिफारशी पाठवल्या गेल्या आहेत.